AKWARIUM W STYLU HOLENDERSKIM

W kwietniu 2017 roku zostałem zaproszony przez organizację Aquatic Gardeners Association (AGA) jako prelegent na ich konwencję w Denver (w Kolorado). Po konwencji w Denver tę samą prezentację o akwarium w stylu holenderskim wygłosiłem w San Francisco, Sacramento (w Kalifornii), a także w Seattle (w Waszyngtonie). Każdego roku AGA organizuje konkurs fotograficzno-akwarystyczny w kilku kategoriach zdefiniowanych przez styl – akwarium biotopowe, paludarium, akwarium holenderskie, a także zdefiniowanych przez wielkość w kategorii stylowy ogród wodny (akwarium mniejsze niż 28 l, 28-60 l, 60-120 l, 120-200 l, 200-320 l i większe niż 320 l). Zdecydowana większość uczestników zgłasza swoje akwaria do kategorii ogród wodny (akwarium krajobrazowe). Zwykle w konkursie startuje zaledwie kilka akwariów holenderskich. Wielu uczestników zgłaszających się do kategorii akwarium w stylu holenderskim zostaje już na wstępie odrzuconych, ponieważ ich aranżacje nie spełniają podstawowych wymogów stylu holenderskiego.

W 2015 roku wziąłem udział w konkursie AGA i zająłem trzecie miejsce z moim dużym zbiornikiem utrzymanym w stylu holenderskim. Pierwsze miejsce zajął mistrz Holandii, a drugie mistrz Belgii. Tak więc trzecie miejsce nie było dla mnie złym wynikiem.

Po powrocie z trasy po USA otrzymałem bardzo wiele pytań na temat stylu holenderskiego i dlatego zdecydowałem się napisać niniejszy artykuł. Na mojej stronie znajduje się bardzo wiele różnorodnych informacji związanych z utrzymaniem akwarium, niestety większość materiałów jest wyłącznie w języku holenderskim. Na stronie próbowałem używać programu do tłumaczenia maszynowego, niestety większość automatycznie wykonanych tłumaczeń była błędna. Dlatego podjąłem próbę napisania tego artykułu dla osób posługujących się językiem angielskim.

Nie lubię powielać informacji, które można łatwo odnaleźć w Internecie, dlatego przytoczę niektóre informacje, odwołując się do ich źródeł. Podczas moich prezentacji w USA wykorzystywałem bardzo interesujący i obszerny artykuł o tworzeniu akwariów w stylu holenderskim i również w tym artykule będę się nim podpierać. Artykuł nosi nazwę:

„Akwarium holenderskie – styl z lat trzydziestych XX wieku
autor: Aquascaping Love, 18 grudnia 2013 r.
http://aquascapinglove.com/basics/the-dutch-aquarium/”

Kursywą oznaczyłem cytaty z artykułu.

 

„W świecie akwariów słodkowodnych dominują dwa główne style: akwarium krajobrazowe i akwarium w stylu holenderskim. Spośród tych dwóch stylów, styl holenderski jest starszy. Styl holenderski stał się popularny w Holandii w latach trzydziestych XX wieku wraz z powstaniem NBAT – holenderskiego towarzystwa akwarystycznego.”

 

Narodowe holenderskie towarzystwo akwarystów nosi nazwę Nederlandse Bond Aqua Terra, w skrócie N.B.A.T.

„W stylu holenderskim unika się używania drewna, skał oraz innych twardych materiałów. Główny nacisk kładziony jest na wielkość i rozmieszczenie roślin. Akwaria roślinne w stylu holenderskim tradycyjnie porównuje się do podwodnych ogrodów. W odróżnieniu od akwarium krajobrazowego, akwarium holenderskie nie ma przypominać określonego biotopu. Misterne rozmieszczenie i grupowanie roślin uzupełnione kształtem i kolorem pomaga stworzyć w akwarium perspektywę i optycznie zwiększyć głębokość zbiornika.”

W stylu holenderskim zwykle unika się używania drewna, kamieni i innych twardych materiałów, jednak nie oznacza to, że nie wolno ich używać. Wręcz przeciwnie – wykorzystanie kawałka drewna lub kamienia może być bardzo atrakcyjne oraz może udoskonalić aranżację zbiornika. Najlepiej wybrać tylko jeden rodzaj materiału: drewno, kamień lub dekorację sztuczną. Nie należy mieszać kilku różnych materiałów w jednym zbiorniku. Jeśli wybierze się drewno, należy używać wyłącznie jeden rodzaj drewna, np. spider wood, driftwood lub manzanita. W zbiorniku można łączyć różne gatunki roślin z całego świata, ale należy pamiętać, aby wybierać tylko te gatunki, które mają takie same wymagania dotyczące temperatury, światła i jakości wody. Około 60-70 procent roślin powinno mieć kolor zielony w różnych odcieniach. Pozostałe mogą mieć inne kolory, na przykład czerwony, różowy, pomarańczowy a nawet żółty. W zbiorniku należy łączyć ze sobą rośliny o różnych kształtach liści i kolorach.

„Najważniejszym wymogiem dla aquascaperów, którzy chcą spróbować stworzyć akwarium w stylu holenderskim jest posiadanie rozległej wiedzy na temat roślin wodnych. Ponieważ rośliny stanowią główny materiał stosowany w holenderskim aquascapingu, bardzo ważne jest, aby umieć je sadzić, grupować i łączyć w taki sposób, aby ostateczna aranżacja była estetyczna i miła dla oka. Większość cudownych akwariów holenderskich charakteryzuje się dużą gęstością roślin, bogatym kontrastem oraz subtelnym wykorzystaniem koloru i tekstury.”

Znajomość roślin jest niezwykle ważna, aby stworzyć dobry projekt akwarium. Musisz wiedzieć, czy roślina jest rośliną pierwszoplanową, środkową czy rośliną drugoplanową. Musisz wiedzieć, czy roślina rośnie szybko czy wolno. Musisz wiedzieć, czy roślina potrzebuje dużo światła czy niewiele. Musisz także wiedzieć, czy roślina osiąga swój kształt ostateczny pod wodą, czy też wyrasta ponad powierzchnię tafli wody. Czy jest rośliną bagienną, czy prawdziwą rośliną wodną?

Biorąc udział w konkursie przeprowadzonym na podstawie zdjęć masz czas na ulepszenie zbiornika, zrobienie zdjęć o różnej porze i wybranie tych najlepszych. Jeśli część wyposażenia zbiornika nie jest dobrze ukryta, możesz zrobić zdjęcia pod innym kątem, możesz specjalnie do zdjęcia ukryć wyposażenie za mchami lub paprociami, a nawet na chwilę je usunąć.
Jeśli jednak sędzia umówiony jest z Tobą w niedzielę o godzinie 14.00, to dokładnie w tym momencie Twoje akwarium powinno wyglądać doskonale. Oznacza to, że musisz dokładnie znać „zachowanie” swoich roślin. Czubki roślin nie powinny wystawać lub dotykać powierzchni tafli wody, ale powinny znajdować się nieco niżej. Różne grupy roślin nie powinny stykać się ze sobą, a także w zbiorniku nie powinny znajdować się nagie łodygi roślin, które urosły zbyt szybko. Rośliny powinny różnić się wysokością, aby ich grupy nie tworzyły linii prostej. Jeśli sędzia pojawi się u Ciebie wcześnie rano, to niektóre z Twoich roślin nie otworzą się w pełni. Musisz więc zmienić ustawienia timera i włączyć światła kilka godzin wcześniej. Jeśli uważasz, że aranżacja wygląda lepiej gdy górne końce roślin wyginają się nieco do przodu – odłącz rurki filtra w tylnej części zbiornika i podłącz je tuż przed przybyciem sędziego. Ten trick możesz również wykorzystać do wykonania idealnego zdjęcia.
Zdarza się również, że niektóre rośliny zbyt szybko urosną i należy skorygować ich długość wieczorem – na dzień przed przyjściem sędziego. Wszystkie rośliny powinny mieć wcześniej zaplanowaną szerokość i wysokość. Musisz również usunąć z powierzchni zbiornika martwe liście oraz pamiętać o usunięciu starych liści, liści pokrytych glonami oraz tych, które są przebarwione. Prawdziwa chwila prawdy nastąpi, gdy sędzia usiądzie przed Twoim zbiornikiem. Tylko te kilka minut naprawdę się liczy.

Podczas jednego z moich wystąpień w USA ktoś zapytał mnie: „Jak długo Pana akwarium utrzymuje się w swojej najlepszej kondycji?”. Odpowiedziałem: „Tylko jeden dzień!” i jest to prawdą. Niektóre rośliny, które dzisiaj znajdują się tuż pod taflą wody jutro już się przez nią przebiją.

„Najpowszechniejszą techniką stosowaną podczas budowania akwarium holenderskiego jest tworzenie tarasów, ponieważ ta technika jest najbardziej optymalna, jeśli chodzi o tworzenie głębi za pomocą roślin. Tworzenie tarasów wraz z wykorzystaniem reguły trójpodziału kompozycji jest bardzo wydajną i skuteczną metodą podkreślania punktów centralnych. W przypadku akwarium holenderskiego centralny punkt jest zwykle podkreślony poprzez użycie czerwonej lub dużej rośliny.”

Dawniej na dnie zbiornika tworzono prawdziwe tarasy budując ścianki z kamienia lub drewna o różnej wysokości. W dzisiejszych czasach tworzy się niemal płaskie podłoże, które jest lekko nachylone do tylnej ściany. Dzięki temu aquascaper posiada większą swobodę podczas tworzenia i zmieniania swojej aranżacji. Obecnie zaleca się również tworzenie wrażenia wielopoziomowości za pomocą grup roślin o różnej wysokości.

„Utrzymanie harmonii i prostoty jest kluczowe, biorąc pod uwagę, że akwaria holenderskie są gęsto obsadzone roślinami. Aż ponad 70% powierzchni dna akwarium powinno być obsadzone.”

Osobiście nie znam zasady, która wymagałaby obsadzenia 70% powierzchni dna. Chociaż w praktyce zwykle tak bywa. Odnosi się to także do akwarium krajobrazowego.

„Kontrast jest kluczowym elementem stylu holenderskiego. Jest niezmiernie ważny ponieważ przełamuje gęstość roślinności. Rośliny uprawiane są w grupach, a kontrast jest zapewniony przez staranne wykorzystanie zróżnicowania kolorów, wysokości liści oraz ich tekstury. Przestrzenie między grupami roślin również powinny być mądrze wykorzystywane, ponieważ tworzy to wyimaginowane alejki i ścieżki, pomagając stworzyć perspektywę i głębię.”

 

Poniżej przedstawiam kilka przykładów kolorowych zestawień roślin. Oczywiście jest to niewielki wybór z niezliczonych dostępnych możliwości.

Pamiętaj: „Używaj roślin o różnym kolorze i kształcie liści. Zachowaj odstępy między poszczególnymi grupami roślin.”

Bardzo często spotykam się z tym, że grupy roślin znajdują się zbyt blisko siebie i mają dokładnie tę samą wysokość. Takie grupy tworzą nieprzeniknioną, gęstą ścianę i powodują utratę głębi. Stwórz między kępami roślin nieco przestrzeni i spraw, aby tylna ściana zbiornika była nieco widoczna. Pamiętaj, że tylna ściana zbiornika powinna być czarna (lub ciemna), co zwiększa efekt głębi.

„Rośliny łodygowe są często zalecane do tworzenia aranżacji w stylu holenderskim, ponieważ charakteryzują się szybkim tempem wzrostu, szeroką gamą kolorów i kształtów liści. 3 gatunki roślin na 30 cm powinny wystarczyć, aby zapewnić odpowiedni poziom kontrastu kolorów. Ze względu na to, że wyposażenie akwarium powinno pozostać ukryte w tylnej części zbiornika, dobrym rozwiązaniem jest wyłożenie ściany korkiem i obsadzenie jej mchem.
Oto kilka gatunków roślin najczęściej stosowanych w akwariach w stylu holenderskim:”

• Saurus cernuus i Lobelia cardinalis – rośliny nisko rosnące, które pomagają tworzyć tzw. aleje lejdejskie. Aleje lejdejskie to alejki stworzone pod kątem, szersze z przodu, zwężające się ku tylnej ścianie akwarium. Tworzą one i wzmacniają iluzję głębi.

Obecnie dostępna jest znacznie szersza gama roślin niż dziesięć lat temu. Polecam hodowcę roślin akwariowych w Holandii, którego dobrze znam. Prawie wszystkie dostępne u niego gatunki roślin znajdziesz pod podanym wyżej linkiem.

• Hygrophila corymbosa i Limnophila aquatica – duże rośliny łodygowe, które szybko rosną i są bardzo wyraziste.
• Rośliny z rodzaju Cryptocoryne (lucens, lutea, walkeri, wendtii i becketii) – niewielkie rośliny wodne używane zwykle w pierwszych dwóch rzędach akwarium; zapewniają dobry kontrast ze względu na ciemne, ziemiste kolory.
• Rośliny używane w punktach centralnych aranżacji w stylu holenderskim, które tworzą jaśniejsze plamy kolorystyczne – Alternanthera reineckii, Ammania, Rotala oraz te, które przyciągają uwagę i umieszczane są pojedynczo, takie jak Tiger Lotus lub Aponogeton.
• Vesicularia dubyana (mech jawajski) – często używany między grupami roślin, w celu stworzenia kontrastu lub na twardych materiałach (hardscape), w celu stworzenia punktu centralnego.

 

„Ryby w akwarium holenderskim są tylko dodatkiem i uzupełnieniem, niemniej jednak są one również bardzo ważne. Trzy poziomy akwarium powinny być wypełnione rybami, które podkreślą piękno każdego z nich. Preferowane są ławice ryb, im większa tym lepsza, jednak większe ryby, takie jak świeciki kongijskie lub skalary, są również zawsze dobrym wyborem.”

Z punktu widzenia AGA rola ryb w akwarium w stylu holenderskim może wydawać się nieco podrzędna. Dzieje się tak, ponieważ akwaria oceniane są na podstawie zdjęć. Zupełnie inaczej dzieje się to w Holandii. W Holandii akwarium nie jest oceniane na podstawie zdjęć – sędzia odwiedza dom każdego z uczestników. Zaczyna on od oceny pierwszego, ogólnego wrażenia. Ocenia również, czy akwarium jest ładnie wkomponowane w pomieszczenie, w którym się znajduje. Ocenia akwarium pod względem rozmiaru, koloru oraz użytych materiałów. Następnie ocenia, czy akwarium zostało stworzone poprawnie pod kątem biologicznym. Sprawdza, czy ryby w nim żyjące do siebie pasują oraz czy znajdują się one na trzech różnych poziomach zbiornika.

 

Sprawdza, czy rośliny są zdrowe i dobrze rozwinięte oraz czy pasują do siebie pod względem wymagań.
Mierzy parametry wody oraz sprawdza, czy woda jest odpowiednia dla występujących w akwarium ryb i roślin.
Sprawdza także, czy ławice ryb składają się z co najmniej 12 osobników lub czy ryby trzymane są w parach (samiec i samica) lub w małych grupach po kilka samic.
Sprzęt techniczny, taki jak ogrzewanie, termometr, odmulacz, pompa oraz jej węże powinny być w miarę możliwości ukryte.
Wiele z powyższych wymagań odnośnie akwarium holenderskiego nie ma zastosowania w przypadku oceny na podstawie zdjęć.

W akwarium roślinnym w stylu holenderskim używany jest ten sam sprzęt, co w akwarium tradycyjnym:
•Oświetlenie – zwykle stosowane są standardowe świetlówki
•Systemy filtracyjne – filtry kubełkowe lub sumpy
•Zestaw CO₂ – dozowanie w zakresie od 15 do 20 ppm
•Substrat – glina lub lateryt, drobny żwir
•Nawozy – regularne dawkowanie żelaza i minerałów

 

Problemy w utrzymaniu
„Holenderski aquascape to nic innego niż chaos. Co najwyżej może to być chaos kontrolowany. Każda roślina ma swoje własne cechy i zachowuje się w swój własny, wyjątkowy sposób. W przeciwieństwie do krajobrazowego aquascape’u, akwaria roślinne w stylu holenderskim wymagają częstego przycinania roślin. Może być to uciążliwe, ale jeśli zostanie wykonane prawidłowo i umiejętnie, z pewnością zapewni czysty, uporządkowany i estetyczny projekt.”

Utrzymanie akwarium w stylu holenderskim (przede wszystkim dużych zbiorników) wymaga sporo pracy. Mój zbiornik ma 310 cm długości, 65 cm szerokości oraz 50 cm wysokości. Przy tak dużej powierzchni w akwarium znajduje się wiele gatunków roślin, często w dużych grupach. Niektóre z moich grup (szczególnie rośliny pierwszego planu) składają się z ponad 500 sztuk. Podczas przycinania wyjmuję całą grupę, przycinam każdą roślinę do odpowiedniego rozmiaru i ponownie sadzę ją za pomocą pęsety. Według zasad NBAT w akwarium w stylu holenderskim na 1 decymetr długości zbiornika powinien przypadać jeden gatunek. Tak więc w moim akwarium o długości 310 cm mogę uprawiać 31 gatunków roślin. W moim przypadku oznacza to dla mnie około 26 grup roślin i trzy do pięciu roślin pojedynczych.

 

Zapewne znasz zasadę trójpodziału
(Wikipedia: Zasada trójpodziału to generalna reguła, która znajduje zastosowanie w trakcie komponowania obrazów wizualnych, takich jak projekty, filmy, obrazy i fotografie. Według zasady trójpodziału obraz należy podzielić na dziewięć równych części za pomocą dwóch poziomych i dwóch pionowych linii. Najważniejsze elementy kompozycji należy umieścić wzdłuż tych linii lub na ich przecięciach. Zwolennicy zasady trójpodziału twierdzą, że umieszczenie najważniejszych elementów kompozycji na punktach przecięcia linii sprawia, że cała kompozycja jest wyraźniejsza, ma silniejszy przekaz oraz budzi większe zainteresowanie odbiorcy niż zwykłe wyśrodkowywanie elementu.)
Dlatego to w tych miejscach należy umieszczać najbardziej wyróżniające się kolorystycznie grupy roślin lub rośliny pojedyncze.

„Z drugiej strony, akwaria w stylu holenderskim zwykle wyglądają lepiej, gdy patrzy się na nie z przodu pod pewnym kątem, co w żadnym stopniu nie powinno nikogo zniechęcać.”

Jeśli akwarium znajduje się w salonie to jest również miejsce, z którego jest ono najczęściej podziwiane, np. z kanapy, krzesła lub zza stołu. To miejsce wyznacza kierunek patrzenia na akwarium. W przypadku tworzenia alejek lejdejskich ważne jest, aby alejki te były zgodne z kierunkiem obserwacji. Nie jest to jednak kluczowe w przypadku konkursów fotograficznych.

 

Codzienna pielęgnacja akwarium holenderskiego obejmuje: nawożenie płynnym nawozem, sprawdzanie temperatury w zbiorniku i poziomu CO₂, karmienie ryb oraz usuwanie obumarłych resztek roślin oraz innych zanieczyszczeń. Cotygodniowo zaleca się: czyszczenie szyby akwarium, usuwanie nagromadzonego osadu – poruszanie dłonią wokół roślin i nad podłożem, czyszczenie filtrów, przycinanie i przesadzanie roślin (w razie potrzeby).

Jeśli w swoim akwarium holenderskim uprawiasz wiele roślin, to w szczególności miej na uwadze poziom CO₂. Twoje rośliny potrzebują CO₂ do prawidłowego wzrostu i rozwoju. Możesz zakupić kompletny zestaw CO₂ lub zdecydować się na tańsze, ale również efektywne rozwiązanie, takie jak HS Aqua Flora Carbo.

 

Kluczowe aspekty oceniane podczas konkursu na najładniejsze akwarium holenderskie:

• zdrowie roślin, ryb i innych organizmów żywych;
• parametry wody (temperatura, poziom fosforanów i azotanów; twardość);
• dobór roślin, zastosowanie kolorów i kontrastów;
• dobór i zgodność oraz liczba ryb w porównaniu do wielkości akwarium i warunków środowiskowych;
• ogólny projekt i układ;
• konfiguracja sprzętu (sprzęt powinien być niewidoczny).

 

Joe Harvey zwycięzca konkursu AGA 2017 w kategorii akwarium w stylu holenderskim.

Joe zadał mi pytanie na Facebooku: „Czy mógłbyś mi dać jakieś wskazówki, jak mógłbym udoskonalić moje akwarium – wskazówki podobne do tych, które udzielałeś podczas konwencji w Denver?” Chętnie zatem skomentuję akwarium Joe.

Spoglądając na akwarium można zauważyć, że największą grupą roślin jest grupa oznaczona cyfrą 5 – Didiplis diandra. Uważam, że nigdy nie należy dzielić akwarium na dwie części, umieszczając taką grupę pośrodku zbiornika. Nie wiem, czy jest to specjalna odmiana Didiplis diandra, ale moim zdaniem ta roślina mogłaby być ciemniejsza i mieć bardziej czerwone końcówki.

Scott Miller zajął trzecie miejsce w konkursie AGA 2017 w kategorii akwarium holenderskie. Jego zbiornik jest naprawdę ładny. Jednak grupy 5 i 11 są zbyt podobne do siebie. Sugerowałbym zastąpić grupę 11 – Myriophyllum mattogrossense Red, rośliną o zupełnie innych liściach, np. Nomaphila stricta, Hygrophila guianensis lub Hygrophila corymbosa. Wielkość grup znajdujących się na ostatnim planie mogłaby być bardziej zróżnicowana. Powinno być również między nimi nieco więcej przestrzeni, która pogłębiłaby wrażenie głębi.

Na koniec chciałbym zaprezentować kilka ciekawych przykładów akwariów w stylu holenderskim.

Mam nadzieję, że powyższy artykuł pomoże Ci w aranżacji akwarium. W przypadku jakichkolwiek pytań proszę o kontakt. Jeśli chciałbyś/-abyś, abym doradził Ci w aranżacji Twojego zbiornika, wyślij mi: co najmniej jedno zdjęcie akwarium wykonane od frontu, mapę zbiornika oraz listę użytych roślin ze wskazaniem ich pozycji na mapie. Mój adres e-mail: bartl@xs4all.nl

 

Źródło: Bart-Laurens.nl

Tłumaczenie: Magdalena Furga

 

Kopiowanie tekstu zabronione.